Vliegbasis Deelen en vleermuizen

Een rioolrenovatie op een bijzondere locatie

Vliegbasis Deelen is een militaire vliegbasis vlak naast Arnhem. De vliegbasis dateert uit WOI, maar werd in WOII ingenomen door Duitsland. Om de landingsbanen goed droog te houden zit er een compleet afwateringsstelsel onder de grond. GMB Rioleringstechnieken renoveert het rioolstelsel voor hemelwater en werkt daarvoor nauw samen met een team van ecologen. Dit riool is namelijk ook een paar- en winterverblijfplaats voor vleermuizen.

Het is een echte zomerdag als we met Patrick Schuiteman, projectleider bij GMB Rioleringstechnieken en Anne-Jifke Haarsma, ecoloog vanuit Rijksvastgoedbedrijf, het terrein oprijden. We komen door uitgestrekte velden vol bloemen en aan het begin staan oude boerderijen die niet zomaar boerderijen blijken te zijn. Patrick: ̒In feite zijn het monumentale bunkers met dikke muren en stalen luiken. Veel ”stallen” waren eigenlijk hangars voor vliegtuigen. Dat wisten de geallieerden niet, dus die bombardeerden vooral de landingsbanen. Daarbij liep het riool ook beschadigingen op en een complete rioolrenovatie is nooit uitgevoerd.̒

Onverwachte bewoners

Dat GMB Rioleringstechnieken op deze bijzondere plek mag werken, is vanwege een raamcontract met Rijksvastgoedbedrijf. Patrick: ̒Rijksvastgoedbedrijf onderhoudt de terreinen van defensie en eigenlijk zouden wij hier twee jaar geleden al beginnen. Dat we een flinke pas op de plaats maakten, is omdat vleermuizen beschermde dieren zijn. Het was dus belangrijk dat we eerst met de ecologen tot een goed plan kwamen.̒

In totaal renoveren we ongeveer twee kilometer riool.

Uitgang voor water, ingang voor vleermuizen

Als we aankomen bij de landingsbaan, stappen we uit om verder te lopen naar een kleine waterpoel. ̒Zie je de betonnen buis daar?, wijst Anne-Jifke. ̒Via die leiding stroomt het hemelwater van de landingsbaan in de poel. En precies daar vliegen vleermuizen het riool in. Zo’n oud riool vinden ze ideaal, want tussen de betonnen buiselementen zitten allemaal kieren. Verder zijn door bombardementen en reparaties nog meer kieren ontstaan. We vermoeden dat hier in totaal zo’n 500 vleermuizen zijn. Dat betekent niet dat de renovatie niet kan plaatsvinden, maar wel dat we eerst compenserende maatregelen moeten treffen.̒

Buizerd en weidevogels

Om de vleermuizen te voorzien van nieuwe hangplekken, begon Rijksvastgoedbedrijf twee jaar terug met de bouw van een nieuwe vleermuiskelder die ook is aangesloten op het riool. Dit project werd alleen tijdelijk gestaakt vanwege een buizerd die vlakbij bleek te broeden. Het broedseizoen was sowieso niet het moment om het riool te renoveren. Patrick: ̒Overal nestelden weidevogels, zoals veldleeuweriken, kwartels en graspiepers. Daardoor konden we de rijplaten die nodig zijn om met ons materieel bij de putten te komen, pas begin juli van dit jaar leggen.̒

Groen licht

Patrick staat even stil en tuurt over het veld: ̒Hoor je de veldleeuweriken? Je hoort ze overal en je ziet ze ook steeds in het gras duiken, maar hun nesten zijn moeilijk te vinden. We zijn dus blij dat de ecologen goed natuuronderzoek doen en dat we nu een officiële go hebben voor het project. In totaal renoveren we ongeveer twee kilometer riool. Dat doen we door glasvezelversterkte kousen in het riool te trekken en ze met uv-licht tegen de wanden uit te harden. De uitdaging hier is dat de putten wel vrij krap zijn en dat het niet makkelijk zal zijn om alles in te bouwen, maar we vinden altijd wel een oplossing.̒ Voordat we het terrein weer verlaten opent Patrick nog even een van de putten van het afwateringsstelsel. Hij trekt het deksel aan de kant en we zien een smalle witte vleermuishangplaat. ̒De kieren in het riool zijn na de renovatie weg, zegt hij, ̒maar in deze hangplaten en in de vleermuiskelder hebben de vleermuizen genoeg nieuwe hangplekken.̒

Meer weten?
Bekijk de video.